متاسفانه پوسیدگی دندان یکی از بزرگترین مشکلات دهان و دندان در سراسر جهان است و امروزه جمعیت کودکان را نیز به خود گرفتار نموده است. این عارضه به دلیل وجود نوعی باکتری در حفره دهان آغاز گردیده و راه های فراوانی به منظور پیشگیری و درمان آن وجود دارد.

باکتری گرم مثبت و بی هوازی به نام استرپتوکوک موتانس، عامل اصلی ایجاد کننده پوسیدگی در دندان ها می باشد. این باکتری بنا به دلایل متفاوتی در حفره دهانی سکنی گزیده و با تخمیر قندی به نام سوکروز، منجر به تولید اسیدی به نام اسید لاکتیک شده و چرخه ای در جهت تخریب و از بین رفتن مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر در بافت مینای دندان ایجاد می نماید که در نهایت منجر به ایجاد پوسیدگی دندان می گردد. این اسید به مرور زمان، بافت پوشاننده مینای دندان را تخریب نموده و به طور کامل آن را از بین خواهد برد. باید توجه داشت که پوسیدگی دندان، یک عارضه است و در صورت عدم درمان به موقع منجر به ایجاد عفونت و از بین رفتن قطعی دندان خواهد گردید.

پوسیدگی دندان به دلایل متفاوتی رخ خواهد داد که مهمترین آنها عبارت اند از:

بی توجهی به سلامت و بهداشت دهان و دندان ها

خشکی بیش از حد دهان به دلیل باز ماندن دهان هنگام خواب، مصرف برخی از داروها و کاهش ترشح بزاق

برخی از بیماری ها و مشکلات ژنتیکی

عدم استفاده منظم، مکرر و صحیح مسواک زدن و نخ دندان مناسب

مصرف بیش از حد شیرینی جات، مواد قند دار و نوشیدنی های گازدار

جویدن بیش از حد آدامس های قند دار

مصرف دخانیات و مشروبات الکلی

باید توجه داشت که پوسیدگی دندان یک بیماری با درجات متفاوت است و از ایجاد علائم آن از درجات کم به زیاد بسیار متفاوت می باشد. در پوسیدگی های سطح دندانی، بوجود آمدن لکه و سایه های قهوه ای تا مشکی رنگ از علامت های اولیه آن است که در پوسیدگی های پنهان و لایه دندانی مشاهده نمی شود.

حساسیت به سرما و گرما

درد خفیف تا شدید هنگام خوردن و آشامیدن

درد خفیف تا شدید در مواقع عادی

ایجاد حساسیت و برق گرفتگی در دندان به ویژه پس از خوردن خوراکی های شیرین

استفاده از روش ها و درمان های خانگی معمولا به منظور پیشگیری و درمان پوسیدگی دندان بسیار موثر هستند.

• آب نمک
محلول آب و نمک رقیق یکی از بهترین و موثر ترین درمان های خانگی در پیشگیری و درمان پوسیدگی های دندانی است. این محلول خاصیت آنتی باکتریال دارد و به خوبی قادر به از بین بردن باکتری های داخل حفره دهان می باشد. توصیه می شود برای این کار یک قاشق غذاخوری نمک را با یک لیوان آب ولرم کاملا مخلوط نموده و 3 بار در روز داخل دهان را با این محلول شستشو دهید.
• سیر
یکی دیگر از بهترین مواد طبیعی با خاصیت آنتی سپتیک، در طبیعت، گیاه سیر است. این گیاه می تواند دردهای ناشی از پوسیدگی دندان را تا زمان مراجعه به دندانپزشک کاهش داده و از گسترش آن جلوگیری نماید. برای این کار می توانید 4 حبه سیر را با مقدار بسیار کمی نمک کاملا له کرده و به شکل خمیر روی دندان پوسیده خود قرار دهید.
• زردچوبه
از دیگر گیاهان طبیعی و موثر در کاهش درد و التهابات دندانی به ویژه پوسیدگی های دندانی، زردچوبه است. زردچوبه خاصیت آنتی باکتریال و ضد التهابی دارد و می تواند دردهای دندان پوسیده را به شدت کاهش دهد. برای این کار، نصف قاشق چایخوری زردچوبه را با کمی روغن خردل و یا زیتون ترکیب نموده و به مدت 10 دقیقه روی دندان پوسیده خود قرار دهید.

توجه داشته باشید که مراجعه به دندانپزشک، قطعی ترین و اصلی ترین مرحله در درمان همیشگی پوسیدگی دندان است. به تاخیر انداختن مراجعه و درمان به موقع دندان آسیب دیده بسیار خطرناک است و عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت. در این مرحله معمولا دندانپزشک از دندان شما یک عکس رادیولوژی تهیه نموده و پس از مشخص کردن دقیق دندان پوسیده و میزان پوسیدگی آن، اقدام به درمان آن خواهد نمود. ترمیم اصلی ترین راه درمان پوسیدگی دندان بوده و در آن از فلزات مختلفی مانند جیوه، مس، روی، قلع و گاها نقره برای پر کردن قسمت تراشیده شده دندان استفاده می گردد.

فلوراید تراپی یکی دیگر از درمان ها و راهکارهای مفید و نوین به منظور پیشگیری از بروز پوسیدگی های دندان به ویژه در کودکان است که نتایج بسیار خوبی داشته و قادر به کاهش ریسک ابتلا به پوسیدگی های شدید دندانی می باشد. همانطور که پیش از این نیز گفته شد، اقدام به موقع و درمان به هنگام این عارضه اهمیت بسیار زیادی دارد و از بروز عفونت ها و مشکلات بعدی جلوگیری خواهد نمود. اگر پوسیدگی ایجاد شده بسیار گسترده و ریشه دار بود و به موقع درمان نشد، احتیاج به عصب کشی و مصرف آنتی بیوتیک در موارد عفونی خواهد بود.

تنها توصیه مناسب و پیشگیرانه به منظور کاهش ریسک ابتلا به این عارضه، استفاده از مسواک به شکل منظم، نخ دندان مناسب و اصولی، پرهیز از مصرف شیرینی جات در فاصله کمی از خواب، استفاده از دهانشویه ها، استفاده مکرر از آب و نمک، تمیز کردن دندان ها پس از مصرف میوه ها بویژه میوه های اسیدی و برطرف نمودن خشکی های دهان به دلایل متفاوت است.

منبع : درمان پوسیدگی دندان